Adıyaman’da Gezilecek Yerler

1 Nemrut

Binlerce yıldır zirvede güneşin doğuşunu izleyen, gün batınıma şahit olan azametli heykelleri metrelerce uzunluktaki kitabeleri ve 2.206 metre yüksekliği ile Nemrut, dünyanın en yüksek “Açık Hava Müzesfdir. UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Nemrut, güneşin doğuşu ve batışının en iyi izlendiği yer olarak ziyaretçilerini büyülemektedir. Kommagene Uygarlığının insanlığa armağanı ihtişamlı tanrı ve kral heykelleri ile tüm dünyanın ilgi odağı olan Nemrut Dağı, her yıl ağırladığı konukları ile ülke turizmine renk katmaktadır. J987 yılında “Dünya Kültür Mirası” listesine alman Nemrut Dağı’nın görkemli tümülüs ve çevresi, Anadolu topraklarında söz konusu listeye dahil edilen 9 eserden biridir. 1988 yılında Milli Park ilan edilen ören yeri, 2004 yılında Uluslararası Turizm Yazarları ve Gazetecileri Federasyonu (FİJET) tarafından Turizm Oscar’ı olarak kabul edilen “Altın Elma Ödülü” ne layık görülmüştür. Nemrut Dağı, tanrıların ve kralların tepesi olmakla gururlanır. Antik dönemi temsil eden, aynı zamanda Anadolu’nun en görkemli ibadet yeri olarak ifade edilen Nemrut Dağı’nın tepesinde döneme damgasını vuran Kommagene Uygarlığı’nın tanrıça ve tanrıları tasvir edilmiştir. Anadolu-Makedon ve Pers etkisinden oluşan doğu-batı sentezini yansıtan sanatsal üslubu ile dünyanın en büyük ve en eski Horoskop’u (yıldız haritası) Nemrut’u benzersiz kılan özellikleri arasındadır. Kommagene Uygarlığı’ndan günümüze ulaşan eserlerin yer aldığı Nemrut Dağı Milli Parkı, 13.850 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Nemrut Dağı, Eski Kâhta Kalesi, Arsameia, Cendere Köprüsü ve Karakuş Tümülüsü Milli Park’ta gezilebilecek eserler arasındadır.

2 Arsameia

Kahta Çayı’nın kıyısında yer alan kent M.Ö. 3. yüzyılın başlarında Kommageneler’in atası Arsames tarafından kurulmuştur. Güneyindeki tören yolu üzerinde; Mithras’ın kabartma heykeli, Kral Antiochos’un tebessüm ederek Herkül (Herakles) ile tokalaştığı 3.34 m. yüksekliğindeki Arsameia’nın muhteşem rölyefi ve Anadolu’nun bilinen en büyük Grekçe kitabesi bulunmaktadır. Kitabede Kral Antiochos’un kendisinden sonra gelecek krallara vasiyeti yer almaktadır. Arsameia Ören Yeri, Adıyaman’a 60 km. uzaklıktadır.

3 Yeni Kale

Kommagene Krallığı’nın başkenti Arsameia’nın karşı tepesinde yer alan Eski Kâhta Kalesi 350 m. yükseklikte bir anıt gibidir. Ortaçağ etkileri göze çarpan kalede kalıntıların çoğu İslami döneme aittir. Kalede Kommagene Krallık Sarayı’nın bulunduğu tespit edilmiştir. Dev surlarla çevrili kale içinde; su sarnıçları, hamam, cami, zindan ve Kâhta Çayı’na inen gizli suyolu bulunmaktadır.

4 Cendere Köprüsü

Roma İmparatoru Septimius Severus tarafından Kâhta Çayı’nın en dar kesiminde inşa edilen, Roma mimarisinin eşsiz eserlerinden biri olarak anılan Cendere Köprüsü dünyanın 2. büyük köprüsüdür. Köprünün uzunluğu 120 metre, genişliği 7 metredir. Köprü üzerindeki yazıttan, köprünün M.S. 198-200 yılları arasında, Samosata’da konumlanan “XVI. Roma Lejyonu” tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır. Köprü günümüzde de ayaktadır.

5 Karakuş Tümülüsü

Kommagene Kraliyet Ailesine ait bir anıt mezardır. Tümülüs adını güneydeki sütun üzerinde duran kartal heykelinden alır. Çevresinde 9 metre yüksekliğinde 4 sütun bulunmaktadır. Çakıl taşlarının yığılması ile oluşturulmuş 21 metre yüksekliğindeki anıt mezar, II. Mithradates tarafından annesi Isias, kız kardeşi Antioehia ve yeğeni Aka için yaptırılmıştır.

6 Perre Antik Kenti

Adıyaman’a 5 kilometre mesafede bulunan kent, Kommagene Uygarlığı’nın 5 büyük kentinden biridir. Kervan ve orduların uğrak noktası olan antik kent, başkent Samosata ile Malatya (Melitane) arasında yer almaktadır. Eski Roma kaynaklarında suyunun güzelliği ile anılmıştır. İznik’te (Nikaia) toplanan İncil Konsili’ne temsilci göndermesi kentin aynı zamanda dini bir merkez olduğunu göstermektedir. Yerleşimde bugün görülebilen kalıntıların büyük çoğunluğunu kayaya oyularak yapılmış 200’ü aşkın kaya mezarı oluşturmaktadır.

7 Palanlı Mağarası

M.Ö. 40.000 yıllarında kullanılmış doğal bir mağaradır. Kentin 10 km. kuzeyinde Palanlı Köyü sınırları içindedir. Mağara duvarlarında yer alan kazıma tekniği ile yapılmış çeşitli hayvan figürleri Eskitaş Çağı’na tarihlendirilmektedir. Paleolitik döneme ait alan mağara Türkiye’de bilinen en eski yerle­şim yerlerindendir.

8 Derik Kutsal Alanı (Hereon)

Cendere Köprüsü’nün 10 km. kuzeyinde yer alan Derik Kutsal Alanı, 125 m. yükseklikte iki tepe arasındaki düzlük alanda inşa edilmiştir. Tonozlu mezar yapısı, iki tapınak ve etrafını çevreleyen duvarın yer aldığı kutsal alanın M.S. 70’lerde Romalılar tarafından inşa edildiği tahmin edilmektedir. Alan içerisinde, Kommagene döneminde inşa edilen Temenos kalıntıları bulunmaktadır.

9 Gerger Kalesi

Gerger İlçesine bağlı Oymaklı Köyü’ndedir. M.Ö. II. yüzyılda Samos tarafından Fırat Vadisi’ne hakim bir tepe üzerinde inşa edilmiştir. Yapıldığı dönemde “Arsameia Euphrates / Fırat Arsameia”sı olarak adlandırılan kaleye, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde surlar, kale kapıları gibi yapı grupları eklenmiştir.

10 Safvan bin Muattal Türbesi

Türbe, Samsat İlçesinin 8 km. kuzeyinde Taşkuyu Köyü yakınında yüksek bir tepenin üzerine inşa edilmiştir. Yöre halkı tarafından “Sahabe-i Paki” şeklinde anılmaktadır. Hakkında ayet-i kerime nazil olan iki sahabeden biridir. (Eyüp El-Ensari Hz./ İstanbul ve Safvan Bin Muattal Hz./Adıyaman)

11 Yüzen Adalar

Çelikhan ilçesinin kuzeyinde Abdulharap Gölü üzerinde bulunan yüzen dev adacıklar dünyada eşine ender rastlanır bir güzellik sunmakladır. Adıyaman doğal göller, akarsular ve kaynak suları bakımından oldukça zengin bir ildir. İl sınırları içinde Gölbaşı, İnekli, Azaplı, Abdulharap doğal göller ve Atatürk Barajı suni gölü bulunmaktadır.

12 Besni Örenyeri

Besni İlçesine 1 kilometre uzaklıktaki ören yerinin girişinde Osmanlı Dönemi’ne ait cami, hamam ve köprü gibi yapı kalıntıları bulunmaktadır. Yerleşimin ilk olarak Hititler Döneminde kullanıldığı bilinmektedir.

13 Altınlı Köprü

Göksu Çayı üzerinde yer alan köprü, biri büyük dört kemerden oluşmaktadır. Taşlar arasında harç kullanılmadan, cendere olarak bilinen sıkıştırma yöntemi ile inşa edilmiştir. Selçuklu Dönemi’ne tarihlenen köprü halen kullanılmaktadır.

14 Gölbaşı Gölü

Gölbaşı ilçesine adını veren göl, şehir merkezinin yanı başındadır. Mavi ile yeşilin kucaklaştığı alan, zengin fauna ve florası ile doğa tutkunlarını etkilemektedir. Yakınında bulunan Azaplı ve İnekli Gölleri ile yağışlı mevsimlerde doğal kanallar yoluyla birleşen Gölbaşı Gölü, doğal sit alanı kapsamına alınmıştır. Çevresindeki turistik tesisleri ve doğal güzellikleri ile görülmeye değer bir doğa harikasıdır.

15 Sofraz Tümülüsü

Adıyaman il merkezine 45 kilometre, Besni ilçesine 15 kilometre uzaklıkta Üçgöz (Sofraz) beldesi sınırları içindedir. 15 metre yüksekliğindeki tümülüsün üzeri kırma taş ve molozla örtülüdür. Güneyde bulunan zemin girişinden 5 metre aşağı inilerek dramos adı verilen ön girişe ulaşılır. Bitiminde mezar odası bulunmaktadır. Mezar odasında lahit mezarlar bulunmaktadır.

16 Atatürk Barajı

Yüzyıllardan bu yana doğduğu, hüküm sürdüğü topraklara hayat veren, bereketin simgesi Fırat Nehri, tüm bölgenin olduğu gibi Adıyaman’ın da can damarıdır. Nehrin il sınırları içindeki uzunluğu 180 km’dir. GAP Projesi kapsamında Atatürk Barajı’nın kurulmasıyla oluşan göl ilin doğu sınırının neredeyse tamamını çevrelemektedir. Atatürk Barajı dünyanın en büyük 6 barajından biridir.

17 Göksu Köprüsü

Göksu Çayı’nın daraldığı bir noktada kaya zemin üzerinde kurulan köprü. Roma Dönemi’nde inşa edilmiştir. Tarihi köprünün orta kemeri yıkık durumdadır. Köprü Kızıl in Köprüsü olarak da adlandırılmaktadır.

18 Gümüşkaya Mağaraları

Adıyaman’ın 40 km. batısında Göksu Nehri kenarında, kayalardan oyma tünel şeklinde birbirleri ile bağlantılı Gümüşkaya Mağaraları yer almaktadır. M.Ö. 150 yılında yapıldığı tahmin edilen mağaralar barınak olarak kullanılmıştır. Balkonlara, bölmeli odalara ve kuyulara sahip bu mağaralara sadece bir insanın geçebileceği dar bir tünel ile ulaşılmaktadır.

19 Halı Dokumacılığı

Kültürün, inancın, umudun en somut haliyle ifade edildiği halılar, geleneksel el sanatları içinde en otantik olanıdır. Kök boyalarla renk alan yöreye özgü Pişinik ve Alikan Halıları, halı yastıkları kendine özgü renk ve motifleriyle oldukça ünlüdür. Geleneksel üretim tarzında, ilk aşamada halı ve kilimlerin hammaddesi olan yünler taraklanıp, liflendirilir. Kirmende eğrilerek iplik haline getirilir. Ardından kök boyayla renklendirilir. Çıkrıkta sarılarak hazırlanan iplikler kilim tezgahlarında dokunur.